امروزه محصولات زیادی از پلاستیک PET ساخته می‌شود که به دلیل ویژگی‌های قابل توجه آن است. پلاستیک PET در برابر شکستگی مقاوم است و می‌تواند برای بسته بندی محصولات، مانند شیشه شفاف باشد. مقاومت شیمیایی، مقاومت بالا نسبت به وزن، خاصیت ضد خرد شدن و مقرون به صرفه بودن از فواید پلاستیک و در نتیجه محصولات PET است که آن را به یک گزینه مناسب در محصولات مصرفی تبدیل کرده است. اما مهمترین ویژگی آن که در این مطلب مورد نظر ما است، قابلیت بازیافت محصولات PET است که باعث شده سازگاری خوبی با محیط زیست داشته باشد.
بازیافت محصولات PET
پلی اتیلن ترفتالات یا PET یک رزین پلاستیکی قابل بازیافت و نوعی پلی استر است. PET با کد شماره 1 در پایین بطری‌ها و ظروف، برچسب خورده است اما اغلب برای بسته بندی طیف وسیعی از محصولات از جمله نوشیدنی‌ها، محصولات غذایی مانند کره بادام زمینی، کالاهای نانوایی، غذاهای منجمد، انواع سس‌ها، مواد آرایشی و پاک کننده‌های خانگی استفاده می‌شود. بازیافت محصولات PET نیز موجب تولید محصولات جدید و متنوعی می‌شود که علاوه بر صرفه اقتصادی، حفاظت از محیط زیست را نیز به همراه دارد.
پلی اتیلن ترفتالات بازیافتی به RPET معروف است و به طور گسترده بازیافت شده ترین پلاستیک در جهان است. در واقع می‌توان 100٪ محصولات PET را بازیافت کرد. شاید بتوان گفت بازیافت محصولات PET از مهمترین دلایل افزایش استفاده از پلاستیک PET است. پیشرفت و فناوری‌های مدرن باعث شده است که بازیافت محصولات PET حرفه‌ای انجام شود که در نتیجه آن محصولاتی که از PET بازیافتی تهیه می‌شوند، 30٪ سبک‌تر هستند و برای ساخت آن‌ها از پلاستیک بازیافتی بیشتری استفاده می‌شود.
PET با شیوه‌های مختلف تجزیه شیمیایی به مواد تشکیل دهنده آن، شستشوی کامل یا ذوب مجدد برای ساختن رزین جدید PET بازیافت شود. نکته جالب در بازیافت PET این است که می‌توان محصولات متنوع و با کیفیتی از آن تولید کرد. نماد بازیافت که سه پیکان به دنبال یکدیگر و به معنای چرخه بی‌پایان است، را می‌توان روی محصولات بازیافتی PET ببینید.
تنوع محصولات تولیدشده از PET بازیافتی
از ویژگی‌های بازیافت محصولات PET این است که می‌توان از مواد حاصل از بازیافت در حوزه‌ها و صنایع مختلف استفاده کرد. از RPET برای تولید محصولات جدیدی از جمله الیاف فرش پلی استر، پارچه‌های دوخت تی شرت‌ها، زیرپوش، کفش‌های ورزشی، چمدان، اثاثه یا لوازم خانگی، فیبرهای مخصوص کیسه خواب و لباس‌های زمستانی، تسمه صنعتی، ورق و فیلم، قطعات خودرو، ظروف جدید PET استفاده می‌شود. استفاده از PET بازیافتی به جای رزین بکر معمولاً منجر به کاهش مصرف انرژی، کاهش هزینه و تأثیرات زیست محیطی می شود.
مزایای بازیافت
می‌توان از محصولات PET به عنوان محصولات سبز نام برد که قابلیت بازیافتی بالا دارد و با محیط زیست سازگار است. از مهمترین مزایای بازیافت محصولات PET می‌توان به کاهش هزینه‌ها و حفظ محیط زیست اشاره کرد. برخی از مزایای دیگر این فرآیند و تولید محصولات جدید از PET بازیافتی در ادامه آمده است:
- از آنجا که بازیافت محصولات PET موجب حذف این نوع پلاستیک از جریان زباله می‌شود، می‌تواند به کاهش هزینه‌های دفع زباله کمک کند.
- بازیافت محصولات PET تقاضا برای نفت خام و گاز طبیعی را کاهش داده و تولید گازهای گلخانه‌ای را کاهش می‌دهد.
- در مقایسه با شیشه، PET بازیافتی 85٪ سبک تر است و بنابراین به کاهش هزینه های انتقال کمک می‌کند.
- میزان انتشار کربن دی‌اکسید در مقایسه با پلی استر معمولی 50٪ یا حتی کمتر است.
- PET بازیافت شده می‌تواند جایگزین تمام یا بخشی از رزین بکر در محصولات جدید بسته بندی شود.
- بازیافت شیمیایی محصولات، برخلاف بازیافت مکانیکی این امکان را به وجود می‌آورد که پلاستیک‌ها را بدون هیچ گونه افت عملکرد بی نهایت بار بازیافت کنند.
- PET بازیافت شده مشاغل و سازمان‌ها را قادر می‌سازد تا اهداف پایداری خود را تحقق بخشند.
- PET بازیافتی نسبت به رزین بکر اثر کربن کمتری دارد.
- بطری PET بازیافتی در مقایسه با انواع دیگر بسته بندی‌ها فوق العاده سبک است.
- PET بازیافتی برای بسته بندی مواد غذایی و نوشیدنی کاملاً ایمن است.
- روند ساخت PET بازیافتی زباله‌ها را به یک منبع با ارزش تبدیل می‌کند.
- می‌توان از فروش PET بازیافتی درآمد کسب کرد.
- بازیافت پلاستیک PET عملیات پردازش زباله را ساده می‌کند.
- بازیافت پلاستیک PET به آزادسازی فضای مورد استفاده برای ذخیره موقت PET کمک می‌کند.
- بازیافت پلاستیک بطری PET، بهبود ایمنی و مرتب بودن محیط را به دنبال دارد.
معایب بازیافت محصولات PET
در کنار مزایای بسیار گفته شده درباره بازیافت محصولات پریفرم PET، معایبی نیز وجود دارد که در ادامه به آن‌ها می‌پردازیم.
پلاستیک بازیافتی که برای ایجاد منسوجات استفاده می‌شود در هنگام شستشو، پلاستیک ریز آزاد می‌کند. این میکروپلاستیک‌ها به اقیانوس‌ها رسیده و باعث آلودگی آن می‌شود.
در روش بازیافت مکانیکی که شامل شستشو، خرد کردن و ذوب شدن پلاستیک می‌شود، با گذشت زمان این پلاستیک را ضعیف کرده و منجر به تغییر رنگ (زرد شدن) آن می«آنیزشود.
در روش بازیافت شیمیایی، محصولات PET به مولکول‌های کوچک اصلی (مونومرها) یا قطعات کوچک آن تبدیل می‌شود. این موارد از آنچه که در تولید پلاستیک بکر استفاده می‌شود قابل تشخیص نیستند و می‌توان از آن در سیستم تولید منظم پلی استر تغذیه شود. این یک حسن برای بازیافت محصولات PET است اما بازیافت مواد شیمیایی فرآیندی گران‌تر از بازیافت مکانیکی است.
عده‌ای معتقد هستند که بازیافت پلاستیک، ما را از مسئله واقعی دور می‌کند؛ این مساله، استفاده بیش از اندازه از پلاستیک است که بسیاری از آن چه به دلیل عدم وجود فناوری، زیرساخت یا اقتصاد بازیافت نمی‌شود. با این حال استفاده از پلاستیک‌های قابل بازیافت بسیار بهتر از دیگر انواع پلاستیک است.
رنگ آمیزی محصولات تولید شده از بازیافت PET به دلیل تنوع و ناخالصی موجود در مواد اولیه بازیافت، یک چالش جدی است. این ناخالصی‌ها باعث می‌شود که ثابت بودن رنگ دشوار باشد.
فرآیند بازیافت محصولات PET
پس از جمع‌آوری و فرآیند مرتب سازی، مواد PET به ذراتی معروف به “پوسته” تبدیل می‌شوند. خلوص پوسته برای حفظ ارزش پلاستیک بازیافت شده اساسی است. تکنیک‌های جداسازی بیشتر شامل شستشو و طبقه بندی هوا و همچنین حمام آب است که در آن مواد یا غرق می‌شوند یا شناور باقی میمانند. این کار به جدا شدن مواد خارجی باقیمانده کمک می‌کند. شستشو را می‌توان در سطح حرارت استاندارد یا بالا انجام داد.
پس از اتمام آسیاب، شستشو و جداسازی، مواد برای شستشو باقیمانده آلودگی‌ها یا مواد تمیز‌کننده مجدداً شسته می‌شوند. سپس PET بازیافتی قبل از ورود مجدد به عنوان ماده اولیه یا قبل از پردازش بیشتر، خشک می شود. فیلتر مذاب نیز هرگونه آلاینده که ممکن است از مراحل اولیه زنده مانده باشد از بین برده و موارد بازیافتی را بیشتر خالص می‌کند. در نهایت ماده یکنواختی بدست می‌آید که می‌توان از آن به عنوان ماده اولیه محصولات جدید استفاده شود.
سخن پایانی
بنا بر برخی تخمین‌ها گفته می‌شود که اگر تخلیه پلاستیک با سرعت فعلی ادامه داشته باشد، در سال‌های نه چندان دور، پلاستیک بیشتری نسبت به ماهی‌ها در اقیانوس‌ها وجود خواهد داشت. بسیاری از برندهای بزرگ مانند کوکاکولا، پپسی، نستله واترز و غیره تعهد کرده‌اند که به جهت کاهش اثر کربن محصولات خود، از ماده حاصل از بازیافت محصولات PET استفاده کنند.
